UNIWERSYTET MORSKI W GDYNI - WYDZIAŁ NAWIGACYJNY
Nr: Przedmiot: EKSPLOATACJA MORSKICH SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH
Kierunek / Poziom kształcenia: TRANSPORT / PIERWSZEGO STOPNIA
Forma studiów: STACJONARNE / NIESTACJONARNE
Profil kształcenia: OGÓLNOAKADEMICKI
Specjalność: TRANSPORT I LOGISTYKA
SEMESTR ECTS Liczba godzin w tygodniu Liczba godzin w semestrze
W C L P S W C L P S
V 3 30 10 10
Razem w czasie studiów: 50

Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i innych kompetencji (jeśli dotyczy przedmiotu)

1 Podstawowa wiedza z podstaw nautyki, systemów satelitarnych, systemów transportowych, środków transportu

Cele przedmiotu

1 Zapoznanie z zadaniami i terminologią eksploatacji systemów transportu morskiego, w szczególności z bezpieczeństwem pracy na morzu

Efekty kształcenia dla całego przedmiotu (EKP) – po zakończeniu cyklu kształcenia

EKP1 Zna podstawowe przepisy prawne w zakresie bezpieczeństwa pracy na statku, zagrożenia wypadkowe na statkach, procedury powypadkowe, procedury awaryjne, rozkłady alarmowe.
EKP2 Potrafi stosować zasady bezpieczeństwa na statkach, w szczególności procedury alarmowe.
EKP3 Zna obowiązki marynarza wachtowego podczas pełnienia wachty, podstawy przepisów prawa drogi morskiej, światła i znaki dzienne statków, zasady prowadzenia obserwacji.
EKP4 Rozpoznaje statek na podstawie świateł lub znaków dziennych, ocenia sytuację na podstawie słyszanych sygnałów manewrowych, sygnałów ostrzegawczych i zwrócenia uwagi, rozpoznaje statek na podstawie słyszanych sygnałów mgłowych, prawidłowo melduje o zaobserwowanej sytuacji, prawidłowo przyjmuje i zdaje wachtę.
EKP5 Zna zasady stosowania MKS, zasady sygnalizacji alfabetem Morse’a; zasady wykorzystania radiopław satelitarnych EPIRB i transponderów radarowych SART i AIS-SART.
EKP6 Potrafi używać sygnałów wzywania pomocy, korzystać z MKS, odbierać i nadawać jednoliterowe sygnały Morse’a oraz dobiera odpowiednie postępowanie w wypadku ich wywołania; umie mocować i podnosić flagi sygnałowe.
EKP7 Zna i rozumie zasady działania podstawowych systemów nawigacyjnych i satelitarnych systemy radionawigacyjne. Ma podstawową wiedzę o radiolokacji i podstawowych typach urządzeń radarowych, oraz zasadach ich wykorzystania w nawigacji.
EKP8 Posługuje się podstawowymi systemami nawigacyjnymi i satelitarnymi systemami radionawigacyjnymi. Potrafi identyfikować obiekty pływające na ekranie radaru.
EKP9 Zna ogólne zasady prowadzenia bezpiecznej i sprawnej nawigacji we wszystkich fazach podróży, zwłaszcza zasady zachowania się na mostku nawigacyjnym, w różnych warunkach hydrometeorologicznych występujących na oceanach, morzach i wodach śródlądowych uczęszczanych przez statki morskie.
EKP10 Potrafi stosować procedury wachty nawigacyjnej w tym w szczególności prowadzić prawidłową obserwację, definiować i weryfikować wszystkie potencjalne niebezpieczeństwa nawigacyjne. Stosuje procedury w niebezpieczeństwie oraz przygotowuje, w zakresie swoich kompetencji, mostek nawigacyjny do wyjścia statku w morze.

Treści programowe

Semestr V
Lp. Zagadnienia Liczba godzin Odniesienie do EKP dla przedmiotu Odniesienie do RPS
W C L P S
1ZASADY BHP NA STATKACH 1. Wymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa w czasie pracy na statku. 2. Opieka nad pasażerami w sytuacjach zagrożenia. 3. Zachowanie się w sytuacjach zagrożenia, zasady alarmowania załogi. 4. Wyposażenie w środki ochrony indywidualnej. 5. Wypadki przy pracy – procedura postępowania. 6. Czynnik zmęczenia a bezpieczeństwo statku. 7. Plan postępowania w sytuacjach zagrożenia, obowiązki alarmowe członków załogi.10EKP1, EKP21.7.1.1, 1.7.1.2, 1.7.1.3, 1.7.1.4, 1.7.1.5, 1.7.1.6, 1.7.1.7
2ŁĄCZNOŚĆ MORSKA 1. Międzynarodowy Kod Sygnałowy (MKS) – sygnalizacja flagami, użycie sygnałów literowych – wykorzystanie MKS. 2. Urządzenia do lokalizacji w akcjach poszukiwania i ratownictwa (EPIRB, SART, AIS-SART) oraz sygnały wzywania pomocy. 3. Unikanie fałszywych alarmów wzywania pomocy. Postępowanie w wypadku ich przypadkowego wywołania.45EKP5, EKP61.3.1.1, 1.3.1.2, 1.3.1.3
3PODSTAWOWE URZĄDZENIA NAWIGACYJNE: 1. Kompas magnetyczny i żyrokompas – wiadomości ogólne. 2. Obsługa autopilotów – przełączanie z automatycznego pilota na sterowanie ręczne lub odwrotnie. 3. Sterowanie awaryjne.2EKP1, EKP2, EKP31.2.1.1, 1.2.1.2, 1.2.1.3
4SYSTEMY RADIONAWIGACYJNE 1. EPIRB, SART – wiadomości ogólne. 2. AIS-SART, BNWAS, LRIT – wiadomości ogólne.1EKP5, EKP71.2.2.1, 1.2.2.2
5RADIOLOKACJA – WYKORZYSTANIE URZĄDZEŃ RADAROWYCH Radar nawigacyjny – wiadomości ogólne.1EKP5, EKP71.2.3.1
6PRZEPISY O ZAPOBIEGANIU ZDERZENIOM NA MORZU: 1. Międzynarodowe prawo drogi morskiej (COLREG) – postanowienia ogólne, definicje i określenia. 2. Światła i znaki statków. 3. Sygnały dźwiękowe i świetlne. 4. Sygnały wzywania pomocy. 5. Obserwacja. Cel, zakres, rodzaje i sposoby prowadzenia obserwacji w różnych warunkach widzialności. 6. Wachta morska, podział obowiązków. 7. Obsada wachty morskiej w zależności od warunków hydrometeorologicznych. 8. Zasady pełnienia wachty nawigacyjnej. Objęcie i przekazywanie wachty. 9. Zasady efektywnego komunikowania się na mostku. Meldowanie zaobserwowanych sytuacji. 10. Sytuacje awaryjne w czasie wachty – procedury.1055EKP3, EKP4, EKP7, EKP8, EKP9, EKP101.4.1.1, 1.4.1.2, 1.4.1.3, 1.4.1.4, 1.4.1.5, 1.4.1.6, 1.4.1.7, 1.4.1.8, 1.4.1.9, 1.4.1.10
7Podstawy nawigacji 1. Oddziaływanie prądu i wiatru na statek. Pojęcia: kąt drogi nad dnem (KDd), kąt drogi po wodzie (KDw), kurs rzeczywisty (KR), dryf, znos. 2. Magnetyzm Ziemi i statku, deklinacja, dewiacja, całkowita poprawka. 3. Kursy i namiary kompasowe, magnetyczne i żyrokompasowe, poprawka żyrokompasu. Zasady sterowania. Komendy na ster. 4. Odległość do widnokręgu, zasięgi widoczności świateł nawigacyjnych i obiektów. 5. Praca zespołowa na mostku.25EKP5, EKP6, EKP7, EKP8, EKP9, EKP101.1.1.4, 1.1.1.5, 1.1.1.6, 1.1.1.10, 1.1.1.11

Metody weryfikacji efektów kształcenia (w odniesieniu do poszczególnych efektów)

Symbol EKP Test Egzamin ustny Egzamin pisemny Kolokwium Sprawozdanie Projekt Prezentacja Zaliczenie praktyczne Inne
EKP1 X
EKP2 X
EKP3 XX
EKP4 X
EKP5 XX
EKP6 X
EKP7 XX
EKP8 X
EKP9 XX
EKP10 X

Kryteria zaliczenia przedmiotu

Semestr Ocena pozytywna (min. dostateczny)
VWynik powyżej 50% z testu zaliczeniowego i zaliczone wszystkie formy realizacji przedmiotu. Ocena końcowa obliczana jest zgodnie ze wzorem: OP=0,4*(ocena z wykładu) + 0,3*(ocena z zaliczenia laboratorium) + 0,3*(ocena z zaliczenia zajęć na symulatorze).

Nakład pracy studenta

Forma aktywności Szacunkowa liczba godzin na zrealizowanie aktywności
W C L P S
Godziny kontaktowe301010
Czytanie literatury155
Przygotowanie do zajęć laboratoryjnych, projektowych5
Przygotowanie do egzaminu, zaliczenia5
Opracowanie dokumentacji projektu/sprawozdania
Uczestnictwo w zaliczeniach i egzaminach14
Udział w konsultacjach24
Łącznie godzin532810
Łączny nakład pracy studenta91
Liczba punktów ECTS21
Sumaryczna liczba punktów ECTS dla przedmiotu3
Obciążenie studenta związane z zajęciami praktycznymi25
Obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich61

Literatura

Literatura podstawowa
Rymarz W., 2004. Międzynarodowe prawo drogi morskiej w zarysie, Gdynia: Trademar.
Cydejko J., Puchalski J., Rutkowski G., Statki i technologie off-shore w zarysie”, ISBN 978-83-62227-24-2.
Vademecum Nawigatora, Redakcja: Franciszek Wróbel, Wydawnictwo Trademar, ISBN 978-83-62227-03-7, Wydanie VII zmienione, Gdynia 2019.
Rutkowski G., Kołakowski P. (2023), Sensory i Systemy Referencyjne Stosowane na jednostkach dynamicznie pozycjonowanych. ISBN 978-83-7421-442-1. Wydawnictwo Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, Gdynia 2023.
Rutkowski G., „Eksploatacja statków dynamicznie pozycjonowanych”, Tom 8 serii „Współcze-sne Technologie Transportu morskiego”, monografia liczy 448 stron, Wydawnictwo Trademar, ISBN 978-83-62227-44-0.
Rutkowski G., Optymalizacja prędkości eksploatacyjnej statku szacowanej w kontekście ryzyka występującego na różnych etapach podróży, monografia autorska, ISBN 978-83-7421-353-0, strony 383. Wydawnictwo Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, maj 2021 r.
Wawruch R., Znowelizowane wymagania techniczno-eksploatacyjne dla radarowych urządzeń statkowych. Część 2 –Wymagania dotyczące układów śledzących, zasad prezentacji informacji z AIS i map elektronicznych oraz wymaganej dokumentacji producenta, Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni Nr 21, Gdynia 2008, str. 131-144.
Stupak T., Wawruch R., Analiza zastosowań AIS do unikania zderzeń, Prace Wydziału Nawigacyjnego Akademii Morskiej w Gdyni Nr 20, Gdynia 2007, str. 89- 100.
Wawruch R., Uniwersalny statkowy system automatycznej identyfikacji (AIS), Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, Gdynia, 2002
IAMSAR. Międzynarodowy Lotniczy i Morski Poradnik Poszukiwania i Ratowania. Tom III –Środki mobilne, Trademar, Gdynia, 2001.
Admirality List of Radio Signals, The United Kingdom Hydrographic Office, vol.2
Jurdziński M., 2009. Podstawy nawigacji morskiej, Gdynia: Akademia Morska.
Czajkowski J., Korcz K., 2008. Podręcznik operatora radiotelefonisty VHF i operatora w służbie śródlądowej. Gdańsk.
Międzynarodowy Kod Sygnałowy, 1990. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Radio Regulations, ITU, Genewa 2008.
Dokumentacja statku w zakresie jego bezpieczeństwa.
Solas Consolidated Edition 2001, International Maritime Organization, London.
MERSAR Poradnik poszukiwania i ratowania dla morskich statków handlowych, Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO)
Międzynarodowa Konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu –SOLAS 1974, tekst jednolity PRS 2014.
Międzynarodowa Konwencja o wymaganiach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht 1978 z późniejszymi zmianami –STCW 1978.
Literatura uzupełniająca
Procedury bezpieczeństwa stosowane na statkach.
Ustawy i rozporządzenia dotyczące bezpieczeństwa statku.
Wybrane rezolucje i inne dokumenty Międzynarodowej Organizacji Morskiej IMO.
Rutkowski, G. (2019), Voyage planning, seafarers’ competencies and watchkeeping proce-dures in the restricted sea areas, in the narrow channels and sharp bend fairways, 1st ed., LAP Lambert Academic Publishing: 329 pages, ISBN 9786200094148, Printed by Schaltung-sdientst Lange o.H.G., Berlin 2019 by European Union Omni Scriptum Publishing Group, 2019-05-13.
Rutkowski G., Wilczyński P., Voyage Planning for Tankers. ISBN 978-83-7421-387-5. Wydawnictwo Uniwersytetu Morskiego w Gdyni, Gdynia 2021.
Czajkowski J., Korcz K., 2006. GMDSS dla łączności bliskiego zasięgu, PWP Skryba.
Manuel for use by the Maritime Mobile and Maritime Mobile –Satellite Services, ITU Geneva 2007.
Czajkowski J., 1996. Vademecum operatora systemu GMDSS, Gdańsk: PWP Skryba


Prowadzący przedmiot

Tytuł/stopień, imię, nazwisko Jednostka dydaktyczna
1. Osoba odpowiedzialna za przedmiot:
dr hab. inż. kpt.ż.w. Grzegorz Rutkowski, prof. UMG KN
2. Pozostałe osoby prowadzące zajęcia:
Pobierz w wersji PDF